ʻO Pepeluali ka mahina ʻōlelo Hawaiʻi
February 4, 2020 Kawena Komeiji
E hoʻokulāia kākou i ka mahina ʻōlelo Hawaiʻi!
He ʻumikūmākolu hua palapala ko ka pīʻāpā Hawaiʻi – A, E, I, O, U, He, Ke, La, Mu, Nu, Pi, We, a me ka ʻOkina. I ka hiki ʻana o nā misionari i ko Hawaiʻi pae ʻāina, ua lawe ʻia ka mikini paʻi palapala, a puka aʻela ka nūpepa ʻōlelo Hawaiʻi ʻo Ka Lama ma ke kula nui ʻo Lahainaluna. Nui ke aloha o nā kānaka Hawaiʻi i ka heluhelu ʻana i nā moʻolelo nūpepa, a ma waena o nā makahiki 1834 a i ka makahiki 1948, ua paʻi ʻia nā ʻaoʻao nūpepa he mau tausani a ʻoi. ʻO ia nō ke kumu a Kauikeaouli i kūkala aku, “He aupuni palapala koʻu”. I ka makahiki 1978, ua lilo ka ʻōlelo Hawaiʻi i ʻōlelo o ke aupuni mokuʻāina. No laila, hiki ke kākau i nā pila kīkoʻo ma ka ʻōlelo Hawaiʻi. Hiki nō hoʻi ke hōʻike manaʻo ma ka ʻAha Hoʻokolokolo ma ka ʻōlelo Hawaiʻi.
Celebrate February, Hawaiian language month! The Hawaiian alphabet has thirteen letters – A, E, I, O, U, He, Ke, La, Mu, Nu, Pi, We, and the ʻokina. When the missionaries came to Hawaiʻi, they brought with them a printing press. In 1834, they began publishing Ka Lama newspaper at Lahainaluna Seminary School. Hawaiian loved reading the stories in the newspapers and between 1834 to 1948, there were thousands and thousands of newspapers printed which is why Kauikeaouli (Kamehameha III) proclaimed, “Mine is a literate nation.” In 1978, ʻōlelo Hawaiʻi became an official language of the State of Hawaiʻi so you can write a check or even make arguments in court…in Hawaiian!
Inā ulu aʻe ka hoi i ka ʻōlelo Hawaiʻi, e komo i ka papa ʻōlelo Hawaiʻi 101 i ke kau kula hāʻule lau.
If you’re interested in learning ʻōlelo Hawaiʻi, take Hawaiian 101 in the Fall semester.
E ola mau ka ʻōlelo Hawaiʻi!
Ka papa kūmole no ka ʻōlelo Hawaiʻi ma ka hale waihona puke
Hawaiian Language Resources in the Library
Mōʻaukala
History
- Mai paʻa i ka leo: historical voice in Hawaiian primary materials: looking forward and listening back na Puakea Nogelmeier
- Palapala: a journal for Hawaiian language and literature
- The voices of Eden: a history of Hawaiian language studies na Albert Schütz
Moʻolelo Hawaiʻi
Hawaiian Stories
- Ka moʻolelo o Hiʻiakaikapoliopele : ka wahine i ka hikina a ka lā, ka uʻi palekoki uila o Halemaʻumaʻu na Hoʻoulumāhiehie
- Moolelo Hawaii o Pakaa a me Ku-a-Pakaa, na kahu iwikuamoo o Keawenuiaumi, ke alii o Hawaii, a o na moopuna hoi a Laamaomao! : Ke kamaeu nana i hoolakalaka na makani a pau o na mokupuni o Hawaii nei, a uhao iloko o kana ipu kaulana i kapaia o ka ipumakani a Laamaomao! na Moses K. Nakuina
- Lei Momi o ʻEwa na Sarah Keliʻilolena Nakoa
Moʻolelo Haole
Foreign Stories Translated to Hawaiian
- Harry potter a me ka pōhaku akeakamai na J.K. Rowling, unuhi ʻia e Keao NeSmith
- Ka hopita: a iʻole, i laila a hoʻi hou mai na J.R.R. Tolkien, unuhi ʻia e Keao NeSmith
- Ma loko o ke aniani kū a me ka mea i loaʻa iāʻAleka ma laila na Lewis Carroll, unuhi ʻia e Keao NeSmith
No Nā Keiki
For Children
- Ma Koʻu Lūʻau na Kaʻōhua Lucas
- No ka ʻelepaio kolohe na Mary Kawena Pukui
- ʻO Laukaʻieʻie: he haʻi hou o ke kaʻao Hawaiʻi na Robin Yoko Racoma and B.J. Kamālamalama Kaʻōpuiki
Aʻo i ka ʻōlelo Hawaiʻi
Learning Hawaiian
- Hawaiian dictionary : Hawaiian-English, English-Hawaiian
- Kaniʻāina Voices of the Land
- ʻŌlelo ʻōiwi = Hawaiian language fundamentals na Hōkūlani Cleeland